“İngiltere’de enerji kâr vergisinin kalıcı olması, Kuzey Denizi çalışanlarını yeşil işlere taşıyabilir”
The Guardian’ın aktarımında yer alan, Oil Change International (OCI) tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, bu dönüşüm için yılda yaklaşık 1,9 milyar sterlin gerekmekte.
Bu miktarın 1,1 milyar sterlini rüzgâr enerjisi sektörünün geliştirilmesine ve yeni yeşil işlerin oluşturulmasına, 440 milyon sterlini liman altyapısının rüzgâr türbinlerinin inşası ve bakımı için iyileştirilmesine, 355 milyon sterlini ise petrol ve gaz çalışanlarının yeniden eğitimi için kullanılacak.
OCI, mevcut enerji kârları vergisinin kalıcı hale getirilmesinin yılda en az 2 milyar sterlin gelir sağlayabileceğini belirtiyor. Ayrıca, fosil yakıt sübvansiyonlarının sona erdirilmesiyle yıllık 17,5 milyar sterlinlik ek bir kaynak yaratılabileceği vurgulanıyor. Buna ek olarak, “taşınan faiz” vergi boşluğunun kapatılmasıyla yılda 490 milyon sterlin daha elde edilebileceği öngörülüyor.
İngiltere hükümeti, enerji kârları vergisini 2030’a kadar uzatmış olsa da, kampanyacılar bu önlemlerin yetersiz olduğunu ve fosil yakıt sektöründen etkilenen topluluklar ile çalışanlar için daha koordineli ve iyi finanse edilmiş stratejilere ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
Geçici Ek Vergi (Windfall Tax) nedir?
Windfall tax, şirketlerin normal faaliyetlerinin ötesinde, çoğunlukla küresel krizler veya piyasa dalgalanmaları sonucu elde ettikleri “beklenmedik” ya da “aşırı” kârların vergilendirilmesini amaçlayan bir uygulama. Bu vergi, özellikle fosil yakıt sektöründe uygulanıyor.
İngiltere hükümeti, bu tür bir vergiyi ilk kez Haziran 2022’de “Energy Profits Levy” (Enerji Kârları Vergisi) adıyla uygulamaya koydu. Uygulamanın arka planında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası artan petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla enerji devlerinin rekor düzeyde kâr açıklamaları yer alıyordu.
Başlangıçta oranı yüzde 25 olarak belirlenirken, 2023 yılında oran yüzde 35’e yükseltildi ve yalnızca petrol ve doğalgaz üreticilerini kapsadı. Şirketlerin yatırım yaptığı takdirde vergi yükünü hafifleten teşvik mekanizmaları da getirildi. Uygulama süresi başlangıçta 2025 sonuna kadar planlandı, ancak daha sonra 2030’a kadar uzatıldı.
Hükümet, bu vergiden elde edilen gelirlerle düşük gelirli hanelere enerji faturası desteği sağlamayı amaçladı. Çevre örgütleri ve bazı ekonomistler, verginin kalıcı hale getirilmesini ve bu gelirlerin yeşil enerjiye yönlendirilmesini savundu. Fosil yakıt şirketleri ise, bu tür vergilerin yatırımları caydırabileceğini öne sürerek uygulamaya tepki gösterdi.
İngiltere dışında, İtalya, İspanya ve AB Komisyonu gibi aktörler de benzer vergilendirme politikaları uyguladı veya gündeme aldı.